Μοναστήρι Αγίου Νικολάου
Το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου εκ Μετσόβου, η μνήμη του οποίου εορτάζεται στις 17 Μάϊου, βρίσκεται κάτω από το Μέτσοβο δίπλα στον παραπόταμο του Άραχθου που λέγεται και Μετσοβίτικος. Χτισμένο ως αναφέρεται το 1300, ανακαινίστηκε στα χρόνια 1700 και (μετά πολλά ανενεργά χρόνια) το 1960.
Ολότελα κατεστραμμένο και βεβηλωμένο, το είδε σε έναν περίπατό του ο Ευάγγελος Αβέρωφ. Η ερημωμένη εκκλησία είχε κατάμαυρους τοίχους από τις φωτιές που άναβαν όσοι έκαναν μια στάση για ξεκούραση περνώντας από το καλντερίμι που οδηγούσε μέσω Κατάρας στα Γιάννενα. Στο μισοσκόταδο, ο Ε. Αβέρωφ κάτι υποψιάστηκε: έξυσε με ένα σουγιαδάκι σε ένα σημείο του ιερού τον μαύρο από το φούμο τοίχο και είδε ξαφνικά ένα μάτι Αγίου να τον κοιτάει! Όπως γράφει στο βιβλίο του "ΣΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ του ΑΗ ΝΙΚΟΛΑ, το σκέπασε με την παλάμη του και πήρε την μεγάλη απόφαση να το ανακαινίσει ολόκληρο με έξοδα του Ιδρύματος Βαρώνου Μιχαήλ Τοσίτσα και προσωπικά δικά του.
Το 1963 υπογράφτηκε συμφωνία παραχώρησης (χρησιδανείου) με την Μητρόπολη Ιωαννίνων και ακολουθήσε η αποκάλυψη και συντήρηση των εκπληκτικών τοιχογραφιών της εκκλησίας και η πλήρης αποκατάσταση των χώρων της Μονής με το χτίσιμο εκ νέου του κτιρίου της Μονής που διέμεναν οι μοναχοί στο διάστημα που λειτούργησε πριν βεβηλωθεί. Από το 2018, κατόπιν σχετικού αιτήματος, η Μονή παρεδόθη στην Αρχιεπισκοπή Ιωαννίνων και το Ίδρυμα Β.Μ. Τοσίτσα δεν έχει πια ανάμιξη στη λειτουργία της.
